Fenomeni kulturor që ishte Victoria’s Secret para vitit 2020, me pasarelat e saj të të brendshmeve dhe reklamat televizive, mund të jetë ndonjëherë e vështirë për t’u kuptuar në një botë pas #MeToo.
#MeToo është një lëvizje që tërheq vëmendjen ndaj shpeshtësisë me të cilën kryesisht gratë dhe vajzat përjetojnë sulme dhe ngacmime seksuale. Ajo që dikur ishte një fantazi shumë miliona dollarëshe e femrës — modele ekskluzivisht të hijshme, atletike me tanga të zbukuruara me dantella ose reçipeta me diamante, secili i përshtatur nga një palë krahë engjëlli 12 metra të lartë — u bë shpejt një parodi, kështu që është e vështirë të imagjinohet se është marrë ndonjëherë seriozisht.
Por “Victoria’s Secret: Angels and Demons”, një dokumentar i ri në Hulu publikuar së fundmi, eksploron saktësisht pse dhe si ishte. Me regji nga Matt Tyrnauer, seria me tre pjesë gjurmon ngritjen dhe rënien e një prej kompanive më të suksesshme të shitjes në Shtetet e Bashkuara dhe në mbarë botën, duke përcaktuar kontekstin social që lejoi që marka të lulëzonte — dhe ndryshimin kulturor që e çoi në rënie.
“Seksi si një formë e fuqizimit të femrës ishte diçka që po eksplorohej në narrativat më të njohura në atë kohë. Atëherë Victoria’s Secret, siç e dinim dikur, u kap në këtë tërmet kulturor dhe në thelb u mbyt në cunami. Kjo nuk ndodh shumë shpesh, gjë që mendoj se e bëri këtë fakt të vlefshëm të rishikohet”, tha Tyrnauer në një intervistë telefonike për CNN.
Gjatë fundit të viteve 1990 dhe viteve të hershme, Victoria’s Secret hipi në një valë feminizmi për fuqizimin e seksualitetit të miratuar nga një sërë mediash — nga “Sex and the City” deri te fushata kryesore e Calvin Klein në 1995, duke përfshirë Mark Wahlberg dhe Kate Moss.
Por rënia përfundimtare e megabrandit – pas vitesh polemikash – erdhi në vitin 2019, pak pasi shefi i marketingut të Victoria’s Secret, Ed Razek i tha Vogue se nuk besonte se artikujt e markës i përkisnin transgjinorëve sepse “shfaqja është një fantazi.”
Intervista shpërthyese, në të cilën Razek tha gjithashtu se nuk kishte interes publik për një pasarelë të Victoria’s Secret, shkaktoi zemërim dhe rebelim të modeleve. Por ka më shumë në histori sesa një kulturë e brendshme e varfër dhe udhëheqës të vjetëruar.
“Angels and Demons” nisën kronikën e një serie gabimesh që në fund çuan në rënien e kompanisë, përfshirë këtu depërtimin e Victoria’s Secret në tregun e të rinjve përmes markës së saj të dy vajzave, Pink. Duke përdorur të njëjtën qasje hiperseksuale që kishte ndihmuar në ndërtimin e markës së saj të grave, Victoria’s Secret filloi të përfshinte segmente rozë në shfaqjen e saj kryesore, duke shfaqur modele 20 vjeçare të veshura me veshje provokuese si nxënëse ose me tematikë karamele ndërsa ecnin nëpër pasarela të mbushura me karamele dhe lodra për fëmijë.
“Duket kaq e gabuar kur e sheh atë në prapavijë, dhe megjithatë, ajo thjesht shkoi drejt në rrugën e saj të gëzuar,” tha Tyrnauer.
Edhe adoleshenti Justin Bieber, i cili ishte 18 vjeç në atë kohë dhe kishte grumbulluar tashmë dy albume platini, u punësua për të performuar në pistë – duke forcuar apelin për shikuesit e mitur.
“Fëmijët e motrës sime ishin shumë të emocionuar”, tha ish-modelja “Pink Dorothea” Barth Jörgensen, e cila eci përkrah Bieber në vitin 2012, në dokumentar.
“Dhe ata ishin 10 dhe 12 në atë kohë, kështu që unë mendoj se ata padyshim që goditën objektivin.”
Dokumentari përfshin intervista me ish-punonjës dhe drejtues, duke përfshirë dy CEO të mëparshëm, si dhe drejtorë të kastit dhe ish-Engjëj (modele që dikur përfaqësonin markën). Shumë menduan se kompania kishte një ndikim proto-Instagram tek gratë që përhapnin standarde joreale të trupit, si dhe një kulturë të shfrenuar të retushimit që nënkuptonte se edhe engjëjt e ekzaltuar luftuan për të mbajtur fantazinë.
Tyrnauer e përshkruan si një pamje të mizogjinisë dhe sjelljes së keqe seksuale në të gjithë kompaninë; ish-ekzekutivi Sharleen Ernest kujtoi murin në dukje të padepërtueshëm të Victoria’s Secret të drejtuesve meshkuj, duke përfshirë Razek dhe kryetarin dhe ish-CEO Les Ëexner, për të cilët ajo pretendoi se ishin të njohur për mbylljen e çdo përpjekjeje për të zhvilluar përkufizimin e ngushtë të markës për seksin.
“Ne thjesht po ndiqnim këtë bombë, vizion të paarritshëm, të vetëm se si burrat i shohin gratë,” tha Ernest në dokumentar.
Krahas ekzaminimit të Victoria’s Secret si një markë krijuese kulture, “Angels and Demons” gjithashtu thellojnë lidhjet e kompanisë me të ndjerin Jeffrey Epstein, financierin e akuzuar në vitin 2019 për trafikim seksual të vajzave të mitura. Sipas dokumentarit, Epstein kishte qenë një partner i ngushtë biznesi dhe mik personal i Wexner-it dhe dyshohet se përdorte emrin e markës për të takuar vajza të reja nën pretendimin e rremë të rekrutimit për shfaqje dhe fushata. Seriali përfshin një intervistë me Alicia Arden, një grua që tha se besonte se po intervistohej për një punë si modele e katalogut të Victoria’s Secret në 1997, por në vend të kësaj u sulmua nga Epstein në një hotel në Kaliforni.
Avokati i Qexner lëshoi një deklaratë për krijuesit e filmit duke thënë se Wexner “u përball me Epstein dhe ishte e qartë se ishte një shkelje e politikës së Kompanisë që ai të sugjeronte se ai ishte në çfarëdo mënyre i lidhur me Victoria’s Secret dhe se Epstein ishte i ndaluar ta bënte këtë “.
Një rilindje ‘kolektive’
Është një histori që nuk ka përfunduar. Në vitin 2020, Wexner dha dorëheqjen, duke shitur gjithashtu shumicën e aksioneve të tij në kompani. Një vit më vonë Victoria’s Secret njoftoi riemërtimin e saj të plotë – si një “VS Collective” i ri, gjithëpërfshirës i përfaqësuar nga gra si Megan Rapinoe, Eileen Gu dhe Paloma Elsesser. “Angels and Demons” eksploron nëse këto përpjekje mund të nxisin një kthesë.
Tyrnauer-it iu dha akses në mesazhet e vjetra të marketingut të brendshëm, si dhe emailet nga ekipi i ri që drejtonte riemërimin.
“Kompania e re duket se po shkon aq larg nga Victoria’s Secret e vjetër,” tha ai. “Ata na dhanë akses të paparë në arkivin e tyre”.
“Nuk është vendi im të jem optimist për ta,” tha Tyrnauer, “por paraqitja e tyre si një i porsalindur është gjithashtu një pjesë interesante e historisë. Pjesa interesante e saj është se sa vonë erdhën në të, sepse kishin qenë të tillë.”
Ashtu si seritë e Tyranuer-it, ky dokumentar i Netflix analizon një fenomen kulturor të modës së tregut masiv: Abercrombie & Fitch. Një titan i viteve 1990 dhe viteve të hershme, strategjia e marketingut të markës vihet nën kritika në film, i cili gjithashtu eksploron historinë e trazuar të kompanisë për akuzat për sjellje të pahijshme seksuale dhe akuzat se ajo diskriminoi punonjësit zezakë, aziatikë amerikanë dhe hispanikë.
